اورمو گؤلو آدالاري- جزيره هاي درياچه اورميه

سؤزوموز: ٢٨ قيرآچان آى ٬ ٢٠٠٥ - تويوق ايلى

مئهران باهاري

ماه قبل سايت بازتاب – گويا براي آوردن فشار بر جناح اصلاح طلب - خبري مبني بر ابلاغ تغيير اسامي تركي جزاير درياچه اورميه به فارسي از سوي اداره آموزش و پرورش استان آذربايجان غربي به مدارس استان درج نمودּ هرچند تغيير اسامي تاريخي جغرافيائي تركي در ايران امر تازه اي نيست و بيش از هشت دهه است كه اعمال ميشود٬ اما آنچه كه حادثه اخير ابلاغ نامهاى فارسي ساختگي و دولتي براي جزائر درياچه اورميه را منحصر بفرد كرد٬ حساسيت٬ واكنش و اعتراض گسترده اي است كه براي اولين بار از سوي خلق ترك و نخبگان فرهنگي و سياسي اش در داخل كشور به اين اقدام نژادپرستانه نشان داده شدּاين ناخشنودي و به حركت در آمدن٬ بي شك و قطعيا نشانگر گسترش و تعميق شعور ملي تركي و آگاهي به حقوق پايه اي بشر و همسوئي با ذهنيت جهاني٬ دمكراتيك و مدرن مبارزه با نژادپرستي در ميان خلق ترك در سراسر ايران و بويژه استان استراتژيك آذربايجان غربي استּاز طرف ديگر٬ لاقيدي اكثريت مطلق تشكيلات منسوب به خلق ترك و يا آذربايجان ايران در خارج از كشور به همچو مساله سمبوليك و مهمي٬ نشان از ضعف و يا نبود همه اينها در اين دسته اخير استּ

خبر غيردقيق بازتاب

در خبر سايت بازتاب ذكر شده كه از ١٠٢ جزيره درياچه اورميه٬ ٦٠ عدد داراي نامهاي تركي اندּ حال آنكه:

١- در درياچه اورميه علاوه بر جزاير كوچك و بزرگ و بعضي صخره هاي سنگي كه هميشه بيرون از آبند٬ صدها صخره سنگي ديگر نيز وجود دارند كه گاهي بيرون از آب و گاهي در زير آن قرار مي گيرندּ بين منابع مختلف در احتساب يك بر آمدگي به عنوان جزيره بزرگ يا كوچك٬ جزيره كوچك و يا صخره٬ صخره و يا سنگ ٬ּּּּ توافق همگاني وجود نداردּ با اينهمه ميتوان تعداد جزائر كوچك و بزرگ را بين ٥٠ تا ٦٠ ٬ تعداد صخره هاي سنگي هميشه بيرون از آب را بين ٤٠ تا ٥٠ و بقيه را بالغ بر صدها عدد قبول نمودּ

٢- تقريبا همه جزائر بزرگ و كوچك درياچه اورميه داراي اسامي تاريخي تثبيت شده اندּ همچنين بسياري از صخره هاي سنگي ثابت نيز داراي اسامي تركي٬ حتي در بعضي موارد هر كدام داراي چند اسم تركي اندּاما متاسفانه اين دسته دوم اسامي تركي كه از طرف گروههاي مختلف و منفرد ساكن در روستاهاي اطراف درياچه در دايره هاي بسيار محدودي بكار برده ميشوند دقيقا تثبيت و همگاني نشده اندּ دسته سوم يعني سنگهاي فصلي جزيره كه تعدادشان به صدها سرميزند داراي اسم نيستندּ

٣- بر خلاف ادعاي سايت بازتاب٬ اسامي جزائر و صخره هاي درياچه اورميه كه بالغ بر يكصد و ده عدد مي شوند٬ به استثناي يكي دو مورد كه ريشه شان فعلا نامعلوم است (مسته٬ ּּ) همه تركي استּ

٤- در نوشته حاضر برخي از اين نامهاي تركي تاريخي٬ لهجه اي و حتي پيشنهادي از سوي اهالي منطقه گرد هم آورده شده استּ

٥- در مورد گروه جزائر شماره دار مانند آرپادره سي ١ و آرپادره سي ٢ ٬ معمولا يكي از جزائر گروه به اسم گروه جزائر مشخص شده و براي ديگر جزائر گروه٬ يكي از اسامي تركي ديگري كه وجود دارند نيز ذكر شده استּ مثلا: آرپادره سي ١= آرپادره سي٬ آرپادره سي ٢= تاپداق ويا قاناجانا ١= توخسون٬ قاناجانا ٢= گؤتورگه٬ قاناجانا ٣= قاناجانا٬ يوخاري گوله ين داشي=بارينما٬ اورتا گوله ين داشي=سومورقان٬ آشاغي گوله ين داشي=گوله ين داشي و قس علي هذاּּּ

٦- همه اسامي تركي به الفباي فونئتيك سؤزوموز و به تركي نوشتاري-ادبي نوشته شده اند٬ مثلا در تطابق با قانون هماهنگي اصوات٬ پسوندهاي لو به صورت لي٬ جوق به صورت جيق و ּּּ نشان داده شده اندּ

٧- اورمو گؤلو آدالاري ليستيني بوتونله مك اوچون٬ اؤز كؤمكلريني اسيرگه مه ين واري اوخويوجولارا تشككور ائديره مּ

Urmu Gölü Adaları- اورمو گؤلو آدالارينين آدلاري- اسامي جزائر درياچه اورميه
سايي	آدا آدلاري	Ada adları	قوندارما فارسجا آدلار
١	آداجيق	Adacıq	ناديد
٢	آرپا دره سي (=آرپادره سي ١)	Arpa Dərəsi = Arpa Dərəsi 1	جودره
٣	آرپاليق	Arpalıq	جوزار
٤	آغ داغ (آق داغ)	Ağ Dağ	سپيد
٥	آغجا داش	Ağca Daş	بردك
٦	آفشارجيق	Afşarcıq	كاوه
٧	آق مسته	Ağ Məstə	بهرام
٨	آل داغ (=آلا مزره؟ ٢ ٬ علي ميرزا؟ ٢)	Al Dağ = Ala Məzrə 2= Əli Mirzə 2	برز
٩	آلا مزره؟ (=آلا مزره؟ ١ ٬ علي ميرزا؟ ١)	Ala Məzrə = Ala Məzrə 1= Əli Mirzə 1?	برزو
١٠	آلتين داش (=دوققوزلار ٢)	Altın Daş = Doqquzlar 2	كمان
١١	آنقيت	Anqıt	آنقوت
١٢	ائششك داغي	Eşşək Dağı	اشك٬ جزيره خر٬ كوه الاغ
١٣	ائشيك؟ مئيدانلار (ايشك ميدانلار)	Eşik? Meydanlar	ميدان
١٤	ابوالقاسيم داشي (=بايراقلي)	Əbilqasım Daşı = Bayraqlı	زيرآبه
١٥	احمد داشي (=قالخانلي)	Əhməd Daşı = Qalxanlı	بستور
١٦	اردشه تپه سي	Ərdəşə Təpəsi	اردشير
١٧	امه جنلر (عموجانلار غلط است)	Əməcənlər	گرز
١٨	اومود	Umud	اميد
١٩	اوهون؟ (هونو؟)	Ohun? Hünü?	ميانه
٢٠	ايري داش	İri Daş	مهرداد
٢١	ايسپير	İspir	اسپير
٢٢	ايسپيرجيك	İspircik	اسپيرك
٢٣	بارينما (=يوخاري گولايان داشي)	Barınma = Yuxarı Güləyən Daşı	كاكايي بالا
٢٤	باياتلي (=كيچيك شاه سوره نلي؟)	Bayatlı = Kiçik Şah Sürənli?	٠
-	بايراقلي (=ابوالقاسم داشي)	Bayraqlı = Əbilqasım Daşı	زيرآبه
٢٥	باييندير (كيچيك گميچي تپه)	Bayındır = Kiçik Gəmiçi Təpə	كوچك تپه
٢٦	بزه كلي	Bəzəkli	آذين
٢٧	بوجاقلي	Bucaqlı	دي
٢٨	بوزجا	Bozca	اسپيرو
٢٩	پاخلان آداسي	Paxlan Adası	چشمه كنار
٣٠	تؤره مه (=دوققوزلار ٤)	Törəmə = Doqquzlar 4	تير
٣١	تاپداق (=آرپادره سي ٢)	Tapdaq = Arpa Dərəsi 2	جوين
٣٢	تك داغ (=گديك تپه ٣)	Tək Dağ = Gədik Təpə 3	٠
٣٣	توپپوزلو (=دوققوزلار ٣)	Toppuzlu = Doqquzlar 3	كنارك
٣٤	توخسون (=قاناجانا٬١ گاناجابا؟ ١)	Toxsun = Qanacana? 1	گلگون
٣٥	توركلر آداسي	Türklər Adası	ايران نژاد
٣٦	چؤمچه داش	Çömçə Daş	گرده
٣٧	چات تپه	Çat Təpə	چاك تپه
٣٨	چالاغان	Çalağan	كركس
٣٩	چاناق قايا	Çanaq Qaya	مهديس
٤٠	چاييرلي	Çayırlı	آذر
٤١	داش آدا	Daş Ada	توس
٤٢	داشليجا	Daşlıca	سنگان
٤٣	دانالي	Danalı	ناهيد
٤٤	دليجه آدا	Dəlicə Ada	ناويان
٤٥	دمير داش	Dəmir Daş	تنجك
٤٦	دوزلوجا تپه سى	Duzluca Təpəsi	شورتپه
-	دوققوزلار (=دوققوز آدالار)	Doqquzlar = Doqquz Adalar	نه گانه
٤٧	ديله ك آداسي	Dilək Adası	آرزو
٤٨	دينج آدا	Dinc Ada	آرام
٤٩	ساخليجا	Saxlıca	نهفت
٥٠	ساري تپه	Sarı Təpə	زر تپه
٥١	ساريجا	Sarıca	سريجه
٥٢	سامانلي	Samanlı	ساماني
٥٣	سانجاق (=دوققوزلار ٩)	Sancaq = Doqquzlar 9	٠
٥٤	سايين قالا (صائين قلعه)	Sayın Qala	شاهين
٥٥	سنگير	Səngir	برد
٥٦	سومورقان (=اورتا گوله ين داشي)	Somurqan = Orta Güləyən Daşı	كاكايي ميانه
٥٧	سيغيناق	Sığınaq	پناه
٥٨	شاه سوره نلي؟	Şah Sürənli ?	٠
٥٩	شاها (=شاهاتالا)	Şaha = Şaha Tala	اسلامي٬ شاهي
٦٠	شوش تپه	Şüş Təpə	شوش تپه
٦١	عوثمان يومروغو	Osman Yumruğu	مشت عثمان
٦٢	قابا داش (=دوققوزلار ١)	Qaba Daş = Doqquzlar 1	كفچه نوك
٦٣	قاپاقليجا	Qapaqlıca	پنهان
٦٤	قاپساق (=گميچي ٢)	Qapsaq = Gəmiçi 2	ناوبان
٦٥	قارا آدا	Qara Ada	سياوش
٦٦	قارا تپه	Qara Təpə	سياه تپه
٦٧	قارلي (قارليق)	Qarlı(q)	برد
٦٨	قاشقالاق (=دوققوزلار ٥)	Qaşqalaq = Doqquzlar 5	بن
-	قالخانلي (=احمد داشي)	Qalxanlı = Əhməd Daşı	بستور
٦٩	قامچيلار	Qamçlar	كام
٧٠	قاناجانا (گاناجابا؟٣ =قاناجانا؟ ٣)	Qanacana = Qanacana 3	سهران؟ مهران؟
٧١	قانقلي قايا (=قانلي قايا)	Qanlı Qaya	آرش
٧٢	قاياجيق	Qayacıq	بن اشك
٧٣	قاياقاپان	Qaya Qapan	اشكو
٧٤	قاينارجا (=بؤيوك شاه سره نلي)	Qaynarca = Böyük Şah Sürənli?	مهر
٧٥	قوتان قوش	Qotan Quş	برزين
٧٦	قورشاقلي (=بؤيوك كؤمه ر؟داغ٬ كؤمه رداغ؟ ٣)	Qurşaqlı = Böyük Kömər Dağ = Kömər Dağ 3	شبديز
٧٧	قوزغون	Quzğun	ماغ
٧٨	قوش قاياسي (=كيچيك كؤمه رداغ٬ كؤمه رداغ ٢)	Quş Qayası = Kiçik Kömər Dağ = Kömər Dağ 2	زاغ
٧٩	قوش قونماز (=دوققوزلار ٨)	Quş Qonmaz = Doqquzlar 8	٠
٨٠	قوشاجالي (=گميچي ٣)	Qoşacalı = Gəmiçi 3	ناوي
٨١	قويون داغي	Qoyun Dağı	كبودان
٨٢	قيپليجا (=دوققوزلار ٥)	Qıplıca = Doqquzlar 5	سروش
٨٣	قيرنالي	Qırnalı	بردين
٨٤	قيزيل كنگور (=قيزيل كنگور ١)	Qızıl Kəngəvər = Qızıl Kəngəvər 1	زركمان
٨٥	قيزيلجا قايا (=قيزيل كنگور ٢)	Qızılca Qaya = Qızıl Kəngəvər 2	زر گنگ
٨٦	قيلينج ياغلي قارا	Qılınc Yağlı Qaya	شمشيران
٨٧	كئچل داشي	Keçəl Daşı	كلسنگ
٨٨	كؤمه رداغ (كمرداغ؟ ١)	Kömər Dağ = Kəmər? Dağ 1	مشكين
٨٩	كاظيم خان داشي (=قيرخلار٬ =اييدير)	Kazım Xan Daşı = Qırxlar = İydir	سنگ كاظم
٩٠	كنگرلي	Kəngərli	سنگو (سنگر؟)
٩١	كوله كلي	Küləkli	تشبال
٩٢	گؤتورگه (=قاناجانا؟٢ ٬ گاناجابا؟ ٢)	Götürgə = Qanacana? 2	سرخ
٩٣	گؤيجه آدا	Göycə Ada	گيو
٩٤	گديك تپه (=گديك تپه ١)	Gədik Təpə = Gədik Təpə 1	گريوك
٩٥	گميچي آداسي (=گميچي ١)	Gəmiçi = Gəmiçi 1	ناخدا
٩٦	گميچي تپه سي (=بؤيوك گميچي تپه)	Gəmiçi Təpəsi = Böyük Gəmiçi Təpəsi	بزرگ تپه
٩٧	گوله ين داشي (=آشاغي گوله ين داشي)	Güləyən Daşı = Aşağı Güləyən Daşı	كاكايي پايين
٩٨	مئركيت	Merkit	مركيد
٩٩	موللا يوردو (ملا يوركو؟)	Molla Yurdu = Molla Börkü?	پيشوا
١٠٠	مينجيق تپه (=گديك تپه ٢)	Mıncıq Təpə = Gədik təpə 2	٠
١٠١	يئكه داغ	Yekə Dağ	تنجه
١٠٢	ياپاقلي	Yapaqlı	خرسك
١٠٣	يارماقلي	Yarmaqlı	مهوار
١٠٤	ياريلغان قايا	Yarılğan Qaya	اشك سر
١٠٥	ياسسي آد)	Yassı Ada	تخت
١٠٦	ياسسي داش	Yassı Daş	تختان
١٠٧	ياسسي ياغلي قارا	Yassı Yağlı Qara	سياه سنگ
١٠٩	يالقيز آدا (=دوققوزلار ٧)	Yalqız Ada	تك
١٠٨	يالمان	Yalman	كامه

يازينين آرديني آشاغيدا اوخويابيله رسينيزּ لطفا بقيه نوشته را در پيغام زير بخوانيدּ