میثاق قزئته سی و بیزیم آدلار / سید حیدر بیات

۲۱ , ۱۳۸۶, ۰۸:۲۴

من بو میثاق قزئته سینی چوخ ایسته رم. بو چوخ ایسته مه یین نئچه نده نی واردیر. بیریسی بو کی یئددی، سککیز ایل بوندان اؤنجه قوما هئچ بیر تورکجه نشریه گلمه سه ده بو نشریه حوزه نین بیر سیرا واحیدلرینه گلردی. او جومله دن “مرکز ادبی حوزه” آدلانان بیر یئره. بو مرکزدن ده منیم خاطیره لریم چوخدور. ذوقی به ی ایله اورادا گؤروشوب تانیش اولموشوق، دونیا و ایران فارس ادبیاتی نین بیر حیصصه سی او جومله دن شولوخوف و داستایوسکی، بالزاک، ساراماگو، سارتر، جان اشتاین بک، محمدتقی مدرسی، سیمین دانشور و…اورانین کیتابخاسیندا اوخوموشوق.

بوندان باشقا بیز رحمتلی “تورک ادبیات اوتاغی” نی دا او مرکزدن اؤرنک آلدیق و ایلگینج مسئله ده بو اولدو کی تقریبا اوتاق آچیلان کیمی “مرکز ادبی حوزه” ده باغلاندی.
هه او زامان میثاق دا اورایا گلردی، و ادبسیزلردن ادب اؤیرنه ن کیمی بیزده بیر سیرا شئی لری اوندان اؤیره نردیک. مثلا خبرلری ترس بیر یوروملا یایسادا آنجاق بیر سیراسینی یاییملایاردی.
بوندان دولایی میثاق دوکتور صدیق ایله تانیشماغیمیزا سبب اولدو. میثاق دا قارامجموعه یه بیر تنقید یازیلمیشدی، اونو اوخویاندان سونرا تئلفون دفتریمده دوکتور صدیقین نومره سی واریمیزدیر دئیه دفتری گؤتوروب دوکتورون نومره سینی آختاردیم. نومره نی توتاندان سونرا بیر قوچاق سس تئلفون آردیندا بلی دئدی و ایلک دؤنه اولاراق دوکتور صدیقین سسی نی ائشیتدیم. من میثاقین تنقیدینی دوز بیلیردیم و دوکتوره ده بونو دئدیم آنجاق دوکتور ده اؤز جاوابلاری ایله منی قانع ائله دی. نه ایسه بو تانیشلیق داوام تاپدی و سونرالار دوکتور ایله بیر سیرا علمی امکداشلیق لاریمیز دا اولدو…

سؤز میثاقدان گئدیردی و میثاقین ائتدی یی خدمتلردن. دوغروسو آللاه هئچ کسی دوشمانسیز ائتمه سین، اصلا هئگیلین تئز، آنتی تئز مسئله سینه دایاناراق هئچ کیمسه و هئچ آخیم بئله دوشمانسیز دیرچه له بیلمه یه جک دیر و ایندی بؤرکوموزو قاضی ائتسه نیک امین اولون کی بو باخیمدان میثاق بیزه چوخ یاردیم ائدیبدیر، البته میثاقین اوشاقلاری بئله دوشونسه لر اؤزلرینی آسارلار دا حتمن.

هر حالدا میثاقین بو یانلیش و یاری یانلیش یاری دوغرو سؤزلری نین ایچینده بیر یاخشی سؤزده وارایدی. اونلار بیر اوخوجونون دیلیندن یازمیشدیلار: اگر وارلیق درگی سی نین سوروملولاری بو یئنی چیخارتدیقلاری اورتوقیرافینی دوغرو بیلیرلر بس نییه اؤز آدلارینی او اورتوقرافی اساسیندا یازماییرلار. مثلن نییه جاواد هئیئه ت یئرینه جواد هیئت یازیرلار. سؤز دوغرو سؤز ایدی، آنجاق دوغرو سؤزو دوشمن چی لیک ایله دئمک طبیعی کی اونون دوغرولوغونا لطمه وورار.

نه ایسه ایندی اؤز آدیما انترنت صحیفه لرینه باخاندا میثاقین او سؤزو یادیما دوشور، البته وارلیق دا بیر واریانت دوغرو یا غلط یازیلسا دا منیم آدیم بئش آلتی نوع یازیلیر، نئچه نوع اوخونماسینی گرک اسماعیل تبریزلی دن سوروشاغین. بو نوعلاردان اؤرنک:
سید حیدر بیات، سئیید حئیدر بیات، سئیید حئیدر بایات، حیدر بیات، حیدر بایات، حئیدر بایات، حئیدر بیات.

Heydər bəyat, heydar bayat, seyid heyder bayat, haydar bayat
اما مثلن فرزاد صمدلی هئچ فه رزاد صه مه دلی، فرزاد صمه دلی، فرزاد صه مدلی، فرزات و…کیمی یازیلماییر.

بونون نده نی سیزجه نه اولمالی دیر؟
***
اما اورتوقرافی دان قیراغا چیخدیقدا بیر مسئله نی ده آچیقلامالی یام.ائشیدیبسیز کی بیریسی ایسته مه ییردی دامین بو یانیندان دوشه او قدر دالی دالی یئری دی کی او یانیندان دوشدو. بودا ائله منیم مثلیم اولوبدور.

اون، اون بئش ایل بوندان اؤنجه حوزه یه گیردیکده منه قارشی کسین اعتراضلار اولاردی کی آی بالام بو سوی آد نه دیر سنین واریندیر سئیید هارا بایات هارا؟ گئت بونو دئییشدیر، موسوی دن حسینی دن، سجادی دن.

بو اعتراضلار هله ده کی هله دی آزالسا دا آنجاق یئرینده واردیر.
یئری گلمیشکن دئمه لی یم کی بیزیم عائیله نی یانی منیم باجی قارداشلاریمی چیخاراق، بوتون عمی اوشاقلاریمیز سوی آدلارینی دئییشدیریبلر. بیریسی ایله دانیشدیقدا بیاتین اوغوز طایفالاریندان بیریسی اولدوغونو و هابئله دیوان لغات الترکده و قوتادغو بیلیکده و صحاح العجمده آللاه و تانری آنلامینی داشیدیغینی اونا دئدیکدن سونرا برکدن پئشمان اولوب دئدی اؤنجه دن دئسه ایدین دئییشدیرمه زایدیم.
نه ایسه من بورا کیمی بیات عونوانلی سوی آدیمی بیر مقدس امانت کیمی ساخلایا بیلسمده ایندی بو سئیید عونوانلی اؤن آدیمی ساخلاماغی باجارماییرام. نییه کی یولداشلار موختلیف قزیته لرده، کیتابلار دا و ها بئله انترنت صحیفه لرینده بونون اولماماسینا آرتیق راضیلاشیرلار.

بیلدی یینیز کیمی پهلوی دؤوروندن بویانا بیر سیرا ضیالی لار اؤزلجه سولچولار سئیید عونوانینی سیلمه یه باشلادیلار، بو مسئله نه نین نده نی بلکه ده فارس راسیستلی یی نه باغلی بیر مسئله اولسون. نییه کی اونلارین ظنیجه عرب و تورک عنصرلاری بوسبوتون آرادان قالدیریلمالی دیر.

محمود افشار دئمیشکن:
باید آثاری کی برجا مانده از تورانیان
گردد از این کشور و ملت به یکجا ریشه کن

بیزده بیر تورک اولاراق ائله بیل پان ایرانیستلرین آنتی تورک سییاستلرینه قارشی چیخاراق، آنتی عرب سییاستلرینی منیمسه ییریک و بلکه سید حیدر بیاتین بیر سیرا یئرلرده حیدر بیات اولماسی بوندان آسیلی دیر.

آنجاق من اؤز آدیمی کندیمیزده چاغیریلدیغی کیمی سئویرم و سئوه جه یم ده، نهایت کیمسه نین سئیید کلمه سیندن آجیغی گلسه اونون یئرینی میر ایله دئییشدیره بیلر، بیلدی یینیز کیمی آذربایجاندا سئیید یئرینه میر ده ایشله نر، منی هله ده میر حیدر سسله ینلرده تاپیلار. آرتیق بو آد میرجعفر پیشه ورینی ده یادا سالیر. اولسون کی انقلابدان سونرا آذربایجاندا میر کلمه سینی سیجیل لردن چیخارماغا چالیشیب و اونون یئرینی سئیید ایله دئییشدیریبلر. بونون نده نی ده آسیمیله و “یکسان سازی” سییاستی دیر. آذربایجاندا سیدلره میر دئسه لر فارسیستانلارا فرقله نیر، حالبوکی قوندارما ملت اولوشدورانلار هر بیر فرقی آرادان آپارماغا چالیشیرلار.