توركييه`ده "تورك" و "آزه‌ري" ميللي آدلارينين يانليش ايشله‌ديليشي

توركييه`ده "تورك" و "آزه‌ري" ميللي آدلارينين يانليش ايشله‌ديليشي

توركييه`ده "تورك" و "آزه‌ري" ميللي آدلارينين يانليش ايشله‌ديليشي

سايين م. اوجال اولوتورك، سلام:

يازيشمانيز اؤنه‌ملي بير قونو اوزه‌رينه‌دير.

سايين عاريف كسكين`ين يازيلاريني گنه‌لده ايزله‌ييره‌م. منجه عاريف كسكين ده‌يه‌رلي دوشونور و تئوريسييه‌نله‌ريميزده‌ن بيريدير. "تورك" و "آزه‌ري" كلمه‌له‌رينين توركييه`ده نئجه ايشله‌ديلدييي حاققيندا سؤيله‌ديكله‌ري ده دوغرودور. من ده بونون بئله اولدوغونو بيليرديم.

آنجاق بو كلمه‌له‌رين نئجه ايشله‌ديلمه‌سي گره‌كدييي حاققيندا من، اونون دئييل، سيزين كيمي دوشونوره‌م. منجه توركييه`ده "آزه‌ري" و اؤزه‌لليكله "تورك" آدلاري، يانليش بيچيم و آنلاملاردا ايشله‌ديلير. بيز، باشدا توركييه`ده اولانلاريميز بو آدلارين توركييه`ده ايشله‌ديله‌ن يانليش آنلاملارينا ديققه‌ت ائتمه‌لي و اونلارين دوغرو آنلام و بيچيمده قوللانيلماسينا اؤزه‌ن گؤسته‌رمه‌ليييك. زامان ايچينده ده اوراداكي يانليش ايشله‌ديليشي دوزه‌لتمه‌ليييك.

توركييه`ده "تورك"، اوچ آيري آنلامدا ايشله‌ديلير:

١-توركييه‌لي (يورتداشليق و وطه‌نداشليق آدي اولاراق). بو آنلامدا توركييه`ده ياشايان كوردله‌ر ده، "تورك" ساييلير. بو آناياسال قوللانيش، يانليش اولماقلا بيرلكيده عيرقچي بير تمه‌له دايانير. (هر هانسي بير اؤلكه‌ده بوتون يورتداشلاري او اؤلكه‌ده ياشايان تك بير ائتنيك قوروبون آدي ايله آدلانديرماق عيرقچيليقدير. بو نده‌نله آزه‌ربايجان جومهورييه‌تينده هم تورك ائتنيك قوروبو و هم بو اؤلكه‌نين بوتون يورتداشلاريني "آزه‌ربايجانلي" اولاراق آدلانديرماق دا، عيرقچيليقدير).

٢-توركييه- بالكانلار-قيبريس`ده ياشايان "تورك" خالقينين ميللي (ائتنيك) آدي اولاراق. بو آنلامدا بو اوچ قوروپدان اولان كيمسه‌له‌ر، توركييه وطه‌داشي اولسونلار و يا اولماسينلار، "تورك" ساييليرلار.

٣-"توركول" (توركيك) ديلله‌ري عاييله‌سينه منسوب ديلله‌ر و بو ديلله‌ري قونوشان خالقلار اوچون (ديلله‌ر عاييله‌سي آدي اولاراق). (سؤزوموز`ده آوروپا كؤكه‌نلي "توركيك" كلمه‌سينه قارشيليق، "توركول" كلمه‌سي ايشله‌ديلير).

باشقا طره‌فده‌ن توركييه`ده "تورك" آدي ميللي بير آد (ائتنيك آد) اولاراق ايشله‌ديلدييينده تكجه توركييه (و بالكانلار-قيبريس) توركله‌ريني اؤز ايچينه آلير و اؤرنه‌يين عيراق، سورييه و ايران`دا ياشايانلاري، حتتا بونلار اؤزله‌ريني "تورك" آدلانديرسالار بيله، قاپسامير. توركييه رسمي گؤروشو "تورك"و، تكجه اؤزله‌رينين ميللي آدي (ائتنيك آدي) اولاراق قبول ائدير.

توركييه رسمي گؤروشو، "تورك"و ميللي آد اولاراق تكجه اؤزله‌رينينكي بيلدييينده‌ن دولايي دا، اؤته‌كي "توركول" (توركيك) ميلله‌تله‌ره، بيره‌ر باشقا ميللي آد بولموش و يا قوندارميشدير. اؤرنه‌يين قازاق، اؤزبه‌ك، اويقور، تاتار، توركمه‌ن، قيرقيز، ... بيزه ايسه اؤزه‌ل بير ائتنيك- ميللي آد تاپاماديقلاريندان دولايي، گئچميشده عره‌ب گزگينله‌رينين آزه‌ربايجان`دا ايشله‌ك اولان بير سيرا "ايراني" (ايرانيك) ديلله‌ريني آدلانديرماق اوچون قوللانديقلاري و بوگون ده پان ايرانيستله‌ر و ايران دئوله‌تينين بيزي آدلانديرمادا ايشله‌تدييي "آزه‌ري" آديني منيمسه‌ميشله‌ر.

سونوجدا توركييه رسمي گؤروشو، ميلله‌ت آدي اولاراق، اؤزله‌ريني "تورك" و بيزي "آزه‌ري" و ان ياخشي حالدا "آزه‌ري توركو" (سولانديريلميش تورك) دييه تانيملايير و بيلير. باشقا بير دئييشله توركييه‌ليله‌ر بيزيم ده اورتاق اولدوغوموز "تورك" ائنيك-ميللي آديني موصاديره ائتميش، داها دوغروسو بو ميللي آدي بيزده‌ن چالميشلار. اونوتولماماليدير توركييه`ده اؤزله‌ريني "عوثمانلي" آدلانديرديقلاري زامانلاردا، بيز اؤزوموزو "تورك" آدلانديريرديق، ايندي ده "تورك" آدلانديريريق.

منيم بو قونوداكي گؤروشله‌‌ريم اؤزه‌تله بئله‌دير:

١-"آزه‌ري" آديني، "تورك" خالقي و ديلي اوچون قوللانماق، تمه‌لسيز و يانليشدير. بو آد، نه ايران`دا، نه توركييه`ده، نه ده اينگيليزجه‌ده بيز و ديليميزي آدلانديرماق اوچون ايشله‌ديلمه‌مه‌ليدير.

٢-"توركول" (توركيك) خالق و ميلله‌تله‌ر هر بيري اؤز به‌يه‌نديكله‌ري، منيمسه‌ديكله‌ري و ايشله‌تديكله‌ري آدلارلا آدلانديريلماليديرلار. اؤرنه‌يين اؤزبه‌ك، اويقور، تاتار، توركمه‌ن، قازاق، قيرقيز، ....

٣-"توركول" (توركيك) خالقلار آراسيندا ميللي آدي اورتاق و "تورك" اولان ايكي ميلله‌ت واردير. او دا بيز و توركييه-بالكان-قيبريس`ده اولانلاردير. بو ايكي ميلله‌تي آدلانديراندا، اؤزه‌لليكله بونلاري بير بيرينده‌ن آييرت ائتمه‌ك ايسته‌ركه‌ن، "توركييه توركو"، و "آزه‌ربايجان توركو" دييه آدلانديرماليييق. نئجه كي "بالكان توركو" و "قيبريس توركو" دئييريك.

٤-آجي گرچه‌ك بودور كي ميللي آديميز اولان "تورك"و، تكجه ايران دئوله‌تي و پان ايرانيستله‌ر دئييل، توركييه رسمي گؤروشو ده بيزيم اليميزده‌ن آلمايا، بيزده‌ن چالمايا قالخيشميشدير. بو داورانيش، كسينليكله بيزيم قبول ائده‌بيله‌جه‌ييميز بير داورانيش دئييلدير.

٥-توركييه توركله‌ري، اؤزه‌لليكله بو اؤلكه‌نين ائليتي و رسمي گؤروشو، بيزيم ميللي آديميز اولان "تورك"و بيزه گئري قايتارماق و داها دوغروسو "تورك" ميللي آديني بيزيمله پايلاشماق زورونداندير. توركييه رسمي گؤروشو، "تورك"ون (ميلله‌ت آدي و ائتنيك آد اولاراق) تكجه اونلاري دئييل، بيزي ده تمثيل ائتديييني، بو ائنيك-ميللي آدين ايكي ميلله‌ته عاييد اولدوغونو قبول ائتمه‌لي و بو گرچه‌يه سايقي گؤسته‌رمه‌ليدير.

٦-بو دوغرولتودا، توركييه مئديياسيندا چيخان "تورك-ايران ايليشگيله‌ري" كيمي تركيبله‌ر، تمه‌لده‌ن يانليشدير.

بيرينجيسي بونا گؤره كي "ايران" بير دئوله‌ت آديدير، ميلله‌ت آدي دئييلدير. دولاييسي ايله "ايران"ين قارشيليغي "توركييه" اولماليدير و نه "تورك".

ايكينجيسي "تورك"، توركييه دئوله‌تي ايله ائشيت توتولاماز، توركييه دئوله‌تي بوتون توركييه‌ليله‌رين و نه تكجه بو اؤلكه‌ده ياشايان توركله‌رين دئوله‌تيدير.

آيريجا تورك"ده‌ن آماج بير ميلله‌ت ايسه ده، اونو توركييه`ده ياشايانلارا تكه‌ل و اؤزه‌ل ائتمه‌ك يانليشدير. "تورك"، توركييه توركله‌رينين ائتنيك-ميللي آدي اولدوغو قده‌ر، بيزيم ده ائتنيك-ميللي آديميزدير.

سايقيلاريملا

مئهران باهارلي

Türkiyә’dә “Türk” vә “Âzәri” milli adlarının yanlış işlәdilişi

Sayın M. Ucal Ulutürk, Salam:

Yazışmanız önәmli bir qonu üzәrinәdir.

Sayın Ârif Kәskin’in yazılarını gәnәldә izlәyәrәm. Mәncә Ârif Kәskin dәyәrli düşünür vә teorisiyәnlәrimizdәn biridir. “Türk” vә “Âzәri” kәlmәlәrinin Türkiyә’dә necә işlәdildiyi haqqında söylәdiklәri dә doğrudur. Mәn dә bunun belә olduğunu bilirdim.

Ancaq bu kәlmәlәrin necә işlәdilmәsi gәrәkdiyi haqqında mәn sizin kimi düşünürәm. Mәncә Türkiyә’dә “Âzәri” vә özәlliklә “Türk” adları yanlış biçim vә anlamlarda işlәdilir. Biz, başda Türkiyә’dә olanlarımız, bu adların Türkiyә’dә işlәdilәn yanlış anlamlarına diqqәt etmәli vә onların doğru anlam vә biçimdә qullanılmasına özәn göstәrmәliyik. Zaman içindә dә oradakı yanlış işlәdilişi düzәltmәliyik.

Türkiyә’dә “Türk” üç ayrı anlamda işlәdilir:

1-Türkiyәli (Yurtdaşlıq vә vәtәndaşlıq adı olaraq): Bu anlamda Türkiyә’dә yaşayan “Kürd”lәr dә “Türk” sayılır. Bu anayasal qullanış, yanlış olmaqla birlikdә ırqçı bir tәmәlә dayanır. Hәr hansı bir ölkәdә bütün yurtdaşları o ölkәdә yaşayan tәk bir etnik qurubun adı ilә adlandırmaq, ırqçılıqdır. (Bu nәdәnlә Azәrbaycan Cumhuriyәtindә hәm “Türk” etnik qurubu vә hәm bu ölkәnin bütün vәtәndaşlarını “Azәrbaycanlı” diyә adlandırmaq da ırqçılıqdır).

2-Türkiyә-Balķanlar-Qibris’dә yaşayan Türk xalqının milli (etnik) adı olaraq: Bu anlamda, bu üç qurupdan olan kimsәlәr, Türkiyә vәtәndaşı olsunlar vәya olmasınlar, “Türk” sayılırlar.

3-Türkül (Turkic) dillәri âyilәsinә mәnsub dillәr vә bu dillәri qonuşan xalqlar: (Dillәr âyilәsi adı olaraq). Sözümüz’dә isә Avropa kökәnli “Turkic” kәlmәsinә qarşılıq “Türkül” kәlmәsi işlәdilir.

Başqa tәrәfdәn, Türkiyә’dә “Türk” adı milli (etnik) bir ad olaraq işlәdildiyindә, tәkcә Türkiyә vә Balķanlar-Qibris Türklәrini öz içinә alır vә örnәyin İraq, Suriyә vә İran’da yaşayanları, hәtta bunlar özlәrini “Türk” adlandırsalar bilә qapsamır. Türkiyә rәsmi görüşü, “Türk”ü tәkcә özlәrinin milli (etnik) adı olaraq qәbul edir.

Türkiyә rәsmi görüşü, “Türk”ü milli ad olaraq tәkcә özlәrininki bildiyindәn dolayı da, ötәki Türkül (Turkic) millәtlәrә birәr başqa milli ad bulmuş vәya qondarmışdır. Örnәyin Qazaq, Özbәk, Uyqur, Tatar, Türkmәn, Qırqız, .... Bizә isә özәl bir milli ad tapamadıqlarından dolayı, geçmişdә Ərәb gәzginlәrinin Azәrbaycan’da işlәk olan İrani (Iranic) dillәrini adlandırmaq üçün qullandıqları vә bugün dә Paniranistlәr vә İran devlәtinin bizi adlandırmada işlәtdiyi “Âzәri” adını mәnimsәmişlәr.

Sonucda Türkiyә rәsmi görüşü, millәt adı olaraq özlәrini “Türk” vә bizi “Âzәri” vә әn yaxşı halda “Âzәri Türkü” (sulandırılmış Türk) diyә tanımlayır vә bilir. Başqa bir deyişlә, Türkiyәlilәr bizim dә ortaq olduğumuz “Türk” milli adını musadirә etmiş, daha doğrusu bu milli adı bizdәn çalmışlar. Unutulmamalıdır Türkiyә’dә özlәrini “Osmanlı” adlandırdıqları zamanlarda, biz özümüzü “Türk” adlandırırdıq, indi dә “Türk” adlandırırıq.

Mәnim bu qonudakı görüşlәrim özәtlә belәdir:

1-“Âzәri” adını, “Türk” xalqı vә dili üçün qullanmaq tәmәlsiz vә yanlışdır. Bu ad nә İran’da, nә Türkiyә’dә, nә dә İngilizcәdә biz vә dilimizi adlandırmaq üçün işlәdilmәmәlidir.

2-Türkül (Turkic) xalq vә millәtlәr hәr biri öz bәyәndiklәri, mәnimsәdiklәri vә işlәtdiklәri adlarla adlandırılmalıdırlar. Örnәyin Özbәk, Uyqur, Tatar, Türkmәn, Qazaq, Qırqız, ....

3-Türkül (Turkic) xalqlar arasında, milli adı ortaq vә “Türk” olan iki millәt vardır. O da biz vә Türkiyә-Balķan-Qibris’dә olanlardır. Bu iki millәti adlandıranda, özәlliklә bunları bir birindәn ayırt etmәk istәrkәn, “Türkiyә Türkü” vә “Azәrbaycan Türkü” diyә adlandırmalıyıq. Necәki “Balķan Türkü” vә “Qibris Türkü” deyirik.

4-Acı gәrçәk budur ki milli adımız olan “Türk”ü, tәkcә İran devlәti vә Paniranistlәr deyil, Türkiyә rәsmi görüşü dә bizim әlimizdәn almaya, bizdәn çalmaya qalxışmışdır. Bu davranış kәsinliklә bizim qәbul edәbilәcәyimiz bir davranış deyildir.

5-Türkiyә Türklәri, özәlliklә bu ölkәnin eliti vә rәsmi görüşü, bizim milli adımız olan “Türk”ü bizә qaytarmaq vә daha doğrusu “Türk” milli adınını bizimlә paylaşmaq zorundadır. Türkiyә rәsmi görüşü, “Türk”ün millәt adı vә etnik ad olaraq tәkcә onları deyil bizi dә tәmsil etdiyini, bu milli adın iki millәtә âyid olduğunu qәbul etmәli vә bu gәrçәyә sayqı göstәrmәlidir.

6-Bu doğrultuda, Türkiyә mediyasında çıxan “Türk-İran ilişgilәri” kimi tәrkiblәr tәmәldәn yanlışdır. Birincisi buna görә ki “İran” bir devlәt adıdır, millәt adı deyildir. Dolayısı ilә “İran”ın qarşılığı “Türkiyә” olmalıdır vә nә “Türk”. İkincisi “Türk”, Türkiyә devlәti ilә eşit tutulamaz, Türkiyә devlәti bütün Türkiyәlilәrin vә nә tәkcә bu ölkәdә yaşayan Türklәrin devlәtidir. Ayrıca “Türk”dәn amac, bir millәt isә dә, onu Türkiyә’dә yaşayanlara tәkәl vә özәl etmәk yanlışdır. “Türk”, Türkiyәlilәrin milli adı olduğu qәdәr, bizim dә milli adımızdır.

Sayqılarımla

Mehran Baharlı
----------------
From: M. Ucal Uluturk
Subject: Yan: [TurkNews] Türkiye’nin Ortadoğu Politikasında Paradigma Değişikliği
To: AzerNews@yahoogroups.com
Date: Tuesday, September 1, 2009, 2:58 AM

Sayin Arif Keskin yine `Turkiye dis politikasi`ni, `TURK dis politikasi` olarak adlandirmislar!
Sayin Keskin`e bi sorum var:
Siz Quzey Azerbaycan ile ilgili bunun kimi bi yazida, acaba `Azerbaycan dis politikasi` yerine 'TURK dis politikai` terimini islder misiniz?

tesekkurler

------------------------